Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası

Kasım 2, 2021 Miras Hukuku

Ortaklığın Giderilmesi Davası Nedir ?

Ortaklığın giderilmesi, eski adıyla izale-i şuyu davası paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda ortaklar (paydaşlar) arasındaki mevcut birlikte mülkiyete son verilerek ferdi mülkiyete geçişi sağlayan dava türüdür. İki yöntemle yapılabilir. Bunlar, aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesi ve satış suretiyle ortaklığın giderilmesidir.

Aynen Taksim Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi

Aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesinde taşınır mallarda ortaklara aynı türden malın verilmesi gerekir. Taşınmazlarda ise taşınmazın bölünüp bölünemeyeceği ve bölündüğündeki değer kaybı ihtimaline bakılarak mümkün olup olmadığına karar verilir. Mümkün olduğu takdirde ortaklara bölünerek verilen parçaların değerlerinin denk olması gerekir. Taşınmazın önemli ölçüde değer kaybetmesi üzerine aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilemez. Aynen taksim ile ortaklığın giderilmesi yöntemi taraflardan birinin istemi ile yapılabilir. (MK 699/2 ‘’ Paylaşma biçiminde anlaşma sağlanamazsa, paydaşlardan birinin istemi üzerine hakim, aynen bölünerek paylaştırılmasına, bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi halinde eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme sağlamasına karar verir.’’). Mahkeme önce ortaklığın giderilmesi istenen menkul veya gayrimenkulün aynen taksim edilebilir olup olmadığını inceler. Bu alanda uzman bilirkişiler görevlendirilir. İncelenen hususlar arazinin niteliği, imar durumu, yüzölçümü, pay ve paydaş sayısı gibi etmenlerdir. Taşınmazın aynen taksimi mümkün olmadığı durumlarda satış suretiyle ortaklığın giderilmesine karar verilir.

Satış suretiyle Ortaklığın giderilmesi

Satış suretiyle ortaklığın giderilmesinde ise tüm paydaşlar bir araya gelerek satışın ortaklar arasında yapılması hususunda oybirliğiyle anlaştıkları takdirde satış yalnızca ortaklar arasında yapılır. Açık arttırma yolu ile yapılır. Taşınır veya taşınmazın icra yoluyla satışı yapılarak paydaşlar arasında bedeli bölüştürülür. Burada dikkat edilmesi gereken husus taşınmaz üzerinde muhdesat (ağaç, bağ, bina, tesis vb) bulunması durumudur. Muhdesatın kime ait olduğu ve değerinin ne olduğu tespit edilir. Taşınmazın değerinin paydaşlara bölünmesinden sonra muhdesat sahibine ağaç, ev vb. lerin bedeli ödenir. Belirtmek gerekir ki muhdesatın aitliği ile ilgili durumda paydaşlar arasında bir tartışma var ise bunun belirlenmesi için ‘’muhdesatın aidiyetinin tespiti davası’’ ayrıca açılması gerekir. Ortaklığın giderilmesi davası yargılanmasında, muhdesatın aidiyetinin tespiti davası sonucu beklenir.

Ortaklığın giderilmesi davasında görevli mahkeme hangisidir ?

Ortaklığın giderilmesi davasında görevli mahkeme Sulh Mahkemeleridir.

ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME HANGİSİDİR ?

HMK madde 12 (‘’ Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.’’) gereğince yetkili mahkeme taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir.

Ortaklığın giderilmesi davasını kimler açabilir ve kimlere karşı açılabilir ?

Ortaklığın giderilmesi davasında dava açma hakkı tüm ortaklara aittir. Her bir ortak ayrı ayrı açabileceği gibi birden fazla ortak diğer ortaklara karşı da açabilir. Davalı olan ortakların da talepte bulunma hakları vardır diğer ortaklarla hakları eşittir.

Ortaklığın giderilmesi davası taşınır veya taşınmaza ortak olan tüm hissedarlara karşı açılabilir. Medeni Kanun madde 698 (‘’ Hukuki bir işlem gereğince veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğü bulunmadıkça, paydaşlardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir.’’) göz önüne alındığında paydaşlara ortaklıklarını bitirmeleri için paylaşma istemi hakkı verilmiştir.