Şubat 26, 2022 Uluslararası Hukuk

Yabancı Dernek ve Vakıfların Türkiye Temsilcilik ve Şubeleri

Yabancı dernek ve vakıfların Türkiye’de temsilcilik ve şube açması, uygulamada sıkça karşılaşılan ve önemli işlemler ihtiva eden bir süreçtir. Temsilcilik ve şube açılmasına ilişkin prosedürlerin tamamlanarak gereken izinlerin alınması sonucunda Yabancı dernek ve vakıfların Türkiye’de temsilcilik ve şube açması mümkün kılınmıştır. Yabancı dernek ve vakıfların Türkiye temsilcilik ve şubeleri hususunda önemli ayrıntıların ifade edildiği makalemizin dikkatle okunması, sürece dair genel bilgi sahibi olunması adına önemlidir.

Yabancı dernek ve vakıfların Türkiye’de temsilcilik ve şube açması, oldukça kapsamlı ve teknik bir prosedürü içerir. Usulüne uygun başvuru ile başlayan prosedürün sağlıklı ve doğru şekilde yürütülebilmesi, başvuru sonucunda müspet sonucun elde edilmesi için elzemdir. Bu itibarla, alanında uzman ve deneyim sahibi bir yabancılar avukatı aracılığı ile işlemlerin yürütülmesi en doğru yaklaşım olacaktır.

Yabancı Vakıfların Türkiye’den İzin Alma Yükümlülüğü

Yabancı vakıfların Türkiye’de şube açabilmesi, kurulu vakıflar ile iş birliğinde bulunabilmesi, doğrudan faaliyette bulunabilmesi, temsilcilik açabilmesi ve üst kuruluş kurabilmesi için ilk olarak Dışişleri Bakanlığı görüşünün alınması ve sonrasında ilgili bakanlık izni gereklidir. Öte yandan, yabancı vakıfların Dışişleri Bakanlığını bu tür bir başvuruda bulunabilmesi adına uluslararası düzeyde iş birliği yapılmasında fayda görülen bir durumun mevcudiyeti ve bu durumun karşılıklılık ihtiva etmesi şarttır. Usulüne uygun başvuru sonucunda yetkili bakanlıktan izin alan ve Türkiye’de faaliyet göstermeye başlayan vakıflar, TMK ile düzenleme altına alınan vakıflara ilişkin hükümlere tabidir.

Yabancı Vakıfların Şube ve Temsilcilik Başvurusu

Türkiye’de şube ve temsilcilik açmak için talepte bulunan yabancı vakıflar, ibraz edilmesi gereken belgeler ile birlikte İçişleri Bakanlığına müracaat eder. Vakıf kurucuları, unvanı, yöneticileri, yerleşim yeri ve defter kayıtları gibi bilgileri ihtiva eden statü de yapılan başvuruya eklenmelidir. Doğrudan yahut posta aracılığı ile ilgili bakanlığa yapılan başvuru üzerinde bakanlık, başvuru formu ve ibraz edilen diğer belgeleri inceler. İnceleme sonucunda herhangi bir eksiklik tespit edildiği takdirde eksikliğin tamamlanmasını ister.

Yabancı vakıf, başvurusu üzerinde Dışişleri Bakanlığı görüşü de alınarak İçişleri Bakanlığı tarafından başvuru değerlendirilir. Başvurunun, İçişleri Bakanlığı nezdinde müspet sonuçlanması ile birlikte yabancı vakfın Türkiye’de faaliyet göstermek için gereken izni alınmış olur. Bakanlık başvuruya verdiği kararla birlikte izin türü, süresi ve kapsamına dair bilgileri de ifade eder. Şube yahut temsilcilik açmaya dair verilen izinler süreye tabi değildir.

Yabancı vakfın başvurusu, Bakanlık değerlendirmesiyle müspet sonuçlandığı takdirde karar, başvuru sahibine iletilir. Bununla birlikte, müracaat formu ile müracaat edilirken gereken diğer belgelerle beraber verilen karar, 10 gün süre ile ilgili valiliğe bildirilir. Bakanlık iznin süreli olması halinde süre en fazla beş sene olabilir. Sürenin yetersiz olması halinde Bakanlık, verilen süreyi uzatma yetkisini haizdir. Sürenin artırılması talebinin, mevcut süre tamamlanmadan en az üç ay önde Bakanlığa iletilmesi gerekir. Süre artırılması talebi, gerekçesini içeren yazılı bir dilekçe ile gerçekleştirilmelidir.

Yabancı Vakıfların Yıllık Raporları

Türkiye’de faaliyet göstermek için usulüne uygun başvuruda bulunan ve başvurusu olumlu sonuçlanan yabancı vakıflar bildirim yükümlülüğü altındadır. Bu bildirim, her sene sonunda o yıl içinde gerçekleştirilen faaliyetlerde harcama gerektiren işlemleri içerir. Bildirim, vakıf merkezinin bulunduğu yer valiliğine yapılır. Valilik, vakıf adına yapılan bildirime dair belgeleri yetkili bakanlığa iletir. Bunun yanı sıra, ülkede faaliyet göstermesine izin verilen vakfın, gerçekleştirdiği faaliyetlere dair yazılı ve görsel yayın örneklerini de ilgili Bakanlığa ibraz etmesi gerekir.

Yabancı Derneklerin Temsilcilik veya Şube Açmak İçin Başvurusu

Yabancı dernekler, ülkede şube ya da temsilcilik açma talepleri için gereken belgelerin toplanmasının ardından yetkili bakanlığa başvuruda bulunurlar. Bu hususta İçişleri Bakanlığı yetkidir. Gerçekleştirilen başvuruya;

Dernek unvanı,
Dernek kurucuları,
Dernek yöneticileri,
Defter kayıtları,
Derneğin yerleşim yeri,

Bilgilerinin yer adlığı statü de eklenmelidir.

Yabancı Derneklerin Yıllık Raporları

Usulüne uygun başvuruda bulunan ve Türkiye’de faaliyet göstermesine izin verilen yabancı dernekler de aynı vakıflar gibi bildirimde bulunma yükümlülüğü altındadır. Bu bildirim, her yıl sonu o yıla dair harcama gerektiren faaliyetlere dairdir. Dernek merkezinin yer aldığı yerdeki valiliğe yapılan bildirimin ardından valilik, bildirime dair belgelerin tamamını yetkili Bakanlığa iletir.