Veraset ve İntikal İşlemleri Nasıl Yapılır ?

Ölüm, hayatın bir parçası olmakla birlikte ölüm gerçekleştiğinde de hukuk dünyasında bir dizi sonuç doğmaktadır. Ölüm biyolojik olarak geri dönülemez şekilde kişinin yaşamsal faaliyetlerinin durmasıdır. Ölüm anıyla birlikte miras hukukunun öngördüğü tüm sonuçlar doğar. Miras bırakanın ölümünden itibaren bunun tespiti daha sonra yapılmış olsa dahi ölümün gerçekleştiği anda miras mirasçılara kendiliğinden ve kül halinde geçer. Ölüm miras hukukundan doğan hakların kullanılabilmesi için adeta geçilmesi zorunlu bir eşik olup bu andan önce herhangi bir talepte bulunmak mümkün değildir. Her ne kadar ölüm anıyla birlikte miras mirasçılara kendiliğinden ve kül halinde geçiyor olsa da miras bırakanın ölümünün tespiti ve buna bağlı olarak miras bırakanın geride bıraktığı mal varlığının mirasçılara intikali için bir dizi prosedürün gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

            Hukuki süreç kişinin ölüm belgesinin alınması ve nüfus müdürlüklerince vefat edenin nüfustan düşürülmesi akabinde başlamaktadır. Ölüm sonrası, mirasçıların, mirasçı olduklarını ve her bir mirasçı için intikalin hangi oranda gerçekleşeceğini belgeleyebilmeleri adına veraset ilamı(mirasçılık belgesi) almaları gerekmektedir. Veraset ilamı Sulh Hukuk Mahkemeleri ve Noterlerden alınabilmekte olup veraset ilamı çıkarabilmek için mirasçılardan herhangi birinin kimlik belgeleriyle müracaatta bulunmaları yeterlidir.

Veraset ilamının alınması akabinde Vergi Usul Kanunu gereğince veraset ve intikal vergisi için vergi dairesine müracaat ederek veraset beyannamesinin verilmesi de gerekmektedir. Bu bildirimin ölüm tarihini takip eden 1 ay içerisinde yapılması zorunludur. Bu sürenin VUK md 16 gereği 3 ay daha uzatılması mümkün olup işbu bildirimin ölüm tarihinden itibaren 4 ay içinde yapılması gerekmektedir. Vergi Dairesi’ne başvurma hususu miras olarak mirasçılara kalan taşınır ve taşınmazların mirasçılara intikali hususunda önem arz etmekte olup başvurulmaması halinde intikal işlemleri gerçekleştirilememektedir. Mirasçıların biri tarafından bu bildirimin yapılması diğer mirasçıları bu yükten kurtarmaktadır.

Veraset intikal beyanı ise, vefat edenin kanuni ikametgahı Türkiye’de ve ölüm Türkiye’de gerçekleşmiş ise, yükümlülerin de Türkiye’de bulunmaları halinde ölüm tarihini takip eden 4 ay içinde; Ölen kişinin kanuni ikametgahı Türkiye’de ve ölüm yabancı bir memlekette gerçekleşmiş ise; ölüm tarihini takip eden 6 ay içinde; vergi yükümlüleri vefat eden kişinin bulunduğu yerin dışında başka bir yabancı memlekette olduğu takdirde ise ölüm tarihini takip eden 8 ay içerisinde ilgili Vergi Dairesine verilir. Vergi Dairesi’nde bu işlemlerin gerçekleştirilebilmesi için veraset ilamı, gayrimenkul emlak beyanı (Şahsın öldüğü yıla ait beyan olup belediyeden alınacaktır), ölüm kağıdı evrakları gerekmektedir. Bu evrakların Vergi Dairesi’ne teslimi sonucu alınacak beyanname doldurularak vergi dairesine verilir. Veraset yoluyla intikallerde beyanname her bir mirasçı tarafından ayrı ayrı verileceği gibi müştereken de verilmesi mümkündür. Veraset intikal vergi dairesine, vefat eden kişiye ait tüm gayrimenkuller, menkuller ve diğer servet unsurları (Banka hesaplarındaki paralar, kiralık kasalar, motorlu araçlar, şirket hisseleri vs.) beyan edilmelidir.

            Beyannamenin verilmesi üzerine Vergi Dairesince bir dosya oluşturulur ve işlemler bu dosya üzerinden yürütülür. Beyanname içerisinde bildirilen mal varlığı dışında vefat eden ve tüm mirasçılarının kimlik bilgilerinin ve adreslerinin bulunması zorunludur. Veraset ve İntikal Vergisi beyannameleri vergi yükümlüleri tarafından imzalanır.

            Veraset ve İntikal Vergisi beyanname işlemlerinin tamamlanması akabinde intikal eden malvarlığının devir işlemleri için ilgili kurumlara başvurulması gerekmektedir.

1- Gayrimenkul intikal işlemleri için, ölen şahsın herhangi bir gayrimenkulü varsa il tapu sicil müdürlüğüne de bildirim yapılmalıdır. İntikal işlemlerinde tapu dairelerinde gerekecek evraklar ise şunlardır: Mirasçılık belgesi (veraset ilamı), varislerin kimlik fotokopileri, vesikalık fotoğrafları (Kimliklere adres telefon bilgileri yazılmalıdır). Bu evrakları ilgili tapu dairesine vererek varislerden herhangi biri bu işlemleri başlatabilecektir.

2- Menkul Mallar ve gemilerin ölüm tarihindeki normal alım satım değerleri ile beyan edilmesi gerekir. Veraset yolu ile intikal eden hisse senetleri ise, borsaya kayıtlı ise ölüm tarihinden önceki son üç yıl içinde gördüğü son işlem değeri; borsada kayıtlı olmakla birlikte son üç yıl içinde işlem görmemişse veya borsada kayıtlı değilse, üzerinde yazılı değerleri beyan edilir.

3- Tescile tabi bilumum hakların değeri, tesisleri sırasında tapu siciline kaydedilen değeri esas alınarak beyan edilecektir. Tapu sicilinde bedeli gösterilmeyen haklarla, bunlar dışındaki bilumum hakların değerlendirilmesi mükellefler tarafından yapılmaz ve vergi hesaplamasında dikkate alınmaz.

4- Ticari Sermaye Bilanço esasına göre defter tutanlarda; ölüm tarihi öncesindeki takvim yılı bilançosuna göre bulunacak öz sermaye, ticari sermaye olarak dikkate alınacaktır. Ancak mükellefler isterlerse ölüm günü itibariyle çıkaracakları bilançoyu esas alarak öz sermayelerini tespit edip beyan edilir.

5- İşletme hesabı esasına göre defter tutanlarla basit usulde vergilendirilenler de ticari sermaye olarak murisin ölüm tarihindeki ticari varlığını beyan edilir.

6- Borç Senetleri, üzerinde yazılı olan değerleri üzerinden beyan edilirler.

7- Yabancı paralar, veraset ve intikal vergisi beyannamesinde borsa rayici ile beyan edilir. Ancak, borsa rayici yoksa Maliye Bakanlığı’nca tespit olunacak kura göre değerlendirilerek beyan edilir.

Bilgi & İletişim: