Vasiyetnamenin İptali
Mirasçıların hak kaybı yaşadığı durumlarda vasiyetnamenin iptali istemi ile dava açabilmesi söz konusudur. Vasiyetnamenin iptali davası açılacağı zaman bu davanın açılmasını talep eden kişiler için sonuçları geçerli olur.
Vasiyetname olarak adlandırılan belgeler kişinin ölümüne bağlı tasarrufu sonucunda oluşturulur. Vasiyetnameler sözlü ya da yazılı olarak hazırlanabilir. Vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için hukuka uygun olarak düzenlenip düzenlenmediğine bakılır.
Mirasçılar vasiyetnamelerdeki düzenleme sebebi ile hak kaybına uğrayabilir. Bu durumda vasiyetnamenin iptaline yönelik dava açılması gerekli olur. Vasiyetnamenin iptali sebepleri kanun aracılığı ile belirlenmektedir.
Kanunda sınırlı sayıda olan iptal sebepleri ortaya çıkmış ise vasiyetnamenin mahkeme kararı ile iptal edilebilmesi söz konusudur. Vasiyetnamede ortaya çıkan hukuka aykırılıklar vasiyetnamenin kendiliğinden sonlanmasına yol açmaz. Bu tür bir durumla karşılaşıldığında mahkemeye iptal davası açılması zorunludur.
Vasiyetnamenin İptali Davası
Vasiyetname kişinin vefatı halinde mal varlıkları üzerinde irade beyanı yapmasını sağlayan bir belgedir. Ölüm gerçekleştiğinde kişinin iradesine bağlı olarak hazırlanmış olan vasiyeti dikkate alınır.
Vasiyetname hazırlanırken şekil şartına uygunluğa bakılır. Hukuki niteliğe haiz olabilmesi için vasiyetnamenin şekil şartına uygun olarak hazırlanması zorunludur. Vasiyetname yazılı veya sözlü olarak hazırlanabilir. Her durumda şekil şartına uygunluğa bakılır.
Medeni Kanun uyarınca vasiyetname resmi olarak, el yazılı olarak ya da sözlü olarak hazırlanabilir. Vasiyetname hazırlanacağı zaman kişi ayırt etme gücüne sahip olmalıdır. El yazılı vasiyetname vasiyetnameyi hazırlayan kişi tarafından kendi el yazısı ile hazırlanmış olmalıdır. 15 yaşını doldurmayan kişilerin vasiyetnamesi geçerli kabul edilmez.
Vasiyetnamenin iptali sebepleri arasında; ehliyetsizlik, irade sakatlığı, hukuka ve ahlaka aykırılık, şekil eksikliği yer alır. Vasiyetnamenin iptal edilebilmesi için vasiyetnamenin iptali davası açılması gerekir.
Mirasçılar vasiyetname sebebi ile hak kaybı yaşadıklarını düşündüklerinde vasiyetnamenin iptali davası açabilir. İptal koşullarının varlığı durumunda bu tür bir dava açılabilmektedir. Vasiyetnamenin iptali kararı verildiğinde bu karar yalnızca davayı açanları bağlayacaktır.
Noterde Yapılan Vasiyetnamenin İptali
Noterde yapılan vasiyetname iptali için dava açılması gerekir. Bu tür vasiyetnameler resmi vasiyetname olma özelliğine haizdir. Resmi vasiyetnameler vasiyetname türlerinden biridir. Bu tür vasiyetnameler hazırlanırken resmi bir memur önünde ya da noter huzurunda hazırlanır.
Vasiyetname hazırlanırken iki tanığın beyanı da gerekir. Bu beyan zorunlu tutulmaz. Tanıklar vasiyetnameyi imzalar. Noterde yapılmış olan vasiyetname resmi olarak kabul edilse de iptal edilebilmesi mümkündür.
Vasiyetnamenin iptalini ya da tenkisini gerektiren unsurların varlığı durumunda bu tür vasiyetnameler de geçersiz kılınabilmektedir. Miras bırakanın ayırt etme gücü olmadığında, akıl sağlığı yerinde değilse, baskı ve korku altında hazırlanmış ise vasiyetnamenin iptal edilebilmesi söz konusudur.
Bir kişi 15 yaşını doldurmadığı takdirde, ayırt etme gücünden yoksunsa ehliyetsizlik nedeni ile vasiyetnamenin iptali söz konusu olur. Bunun için dava açılması zorunludur. Kişi irade sakatlığı altında vasiyetname hazırladığında da vasiyetnamenin iptal edilebilmesi mümkündür. İrade sakatlığından kasıt ise kişinin korku, baskı, aldatma, yanılma unsurları altında vasiyetnameyi hazırlamış olmasıdır.
Vasiyetname hazırlanırken hukuka ve ahlaka aykırılık da iptal edilme sebeplerinden biri olarak kabul edilmektedir. Şekil noksanlığı da bir diğer iptal sebebidir.
Vasiyetnamenin İptali ve Tenkis Davası
Vasiyetnamenin iptali davası kanunda ön görülen koşulların varlığı halinde mümkündür. Vasiyetnameyi geçersiz hale getiren koşullardan biri miras bırakanın akıl sağlığın yerinde olmaması olurken bir diğer sebep de ayırt etme gücündeki noksanlıktır. Baskı ve korku altında hazırlanan ahlaka ve hukuka aykırı olan vasiyetnameler de dava açılarak geçersiz kılınabilir.
Kanunda saklı paylı mirasçılar olarak tanımlanan ve onlar tarafından açılan davalar tenkis davası olarak adlandırılır. Tenkis davası ile elde edilemeyen saklı payın alınması amaçlanır. Bu tür davalar genelde miras paylaşımı sırasında ortaya çıkacak adaletsizliklerin giderilmesi amacını taşır.
Vasiyetnamenin İptali Dava Açma Süresi
Vasiyetnamenin iptali davası açılacağı zaman hak düşürücü sürelerin dikkate alınması gerekir. Vasiyetnamenin iptali davası açma süresi 1 yıldır. Her halde vasiyetname açıldıktan sonra 10 yıl içinde dava açılmış olmalıdır.
Bu hak düşürücü sürelerin geçirilmesi durumunda daha sonra dava açılamaz. Sürenin kaçırılması durumunda vasiyetnamenin iptalini talep etme hakkının zamanaşımına uğraması söz konusu olur.
Vasiyetnamenin İptali Zamanaşımı
Vasiyetnamenin iptali zamanaşımı bakımından vasiyetname açıldıktan sonra 1 yıl içinde geçerli olur. Her halde bu süre 10 yıl olarak belirlenmiştir. Bu sürelerin aşılması zamanaşımını gündeme getirmektedir.
Vasiyetname açıldıktan sonra kötü niyetli davalılar için 20 yıllık hak düşürücü süreden de söz edilmesi gerekir. Vasiyet alacaklısı kötü niyetle hareket ettiğinde kendisine karşı iptal davası açılabilmesi için 20 yıllık süre tanınır.
Vasiyetnamenin miras bırakanın gerçek iradesini yansıtması gerekir. Miras bırakanın irade beyanı üzerinde olumsuz etkilerin varlığı iradeyi sakatlayacağından dava açılacağı zaman bu hususlar mahkemece dikkate alınır.
Miras bırakan yanılmaya dayalı karar verdiğinde, aldatıldığında, korkutulduğunda iradesi sakatlanmış kabul edilecektir. Zorlama altında hazırlanmış bir vasiyetname de hukuken geçersiz sayılabilecek türdedir.
Vasiyetnamenin İptali Davası Kime Karşı Açılır?
Vasiyetnamenin iptali davası açılacağı zaman vasiyetname lehine yapılan kişilere karşı hareket edilebilir. Vasiyetnamenin iptali davasını açabilecek kişiler vasiyetname iptalinde menfaati olanlardır.
Mirasçılar ya da vasiyet alacaklıları dava açacağı zaman kanunda belirlenen sürelere uygun hareket etmelidir. Mirasçı vasiyetnamenin iptal sebeplerini öğrendiği andan itibaren bir yıl içinde dava açmalıdır. Her halükârda ise on yıllık süre geçerlidir.
Vasiyetnamenin kısmen iptali de söz konusudur. Bu tür bir durumda vasiyetnamenin kısmen geçersiz sayılması gündeme gelir. Vasiyetname kısmen iptal edilecekse içeriğinde yer alan belirli hüküm ve düzenlemelerin mahkeme yolu ile iptal edilmesi mümkündür. Bunun için de dava açılması zorunludur.
Vasiyetname iptali, mal varlığına sahip olan kişinin vefatı öncesi kendi kararları ile hazırladığı vasiyetnamenin, yasal koşullarda mirasçı olan kişilerin bu maldan alacakları hakları zedeliyor ise mirasçıların saklı paylarını almak için dava yoluyla talep ettikleri işlemdir.
Hukuk kapsamında, bir kişinin vefat etmesi durumunda mallarının kimlere, nasıl bölüştürüleceği belirlenmiştir. Mirası bırakan kişi ise yasada yer alan kriterlere göre mirasını bırakmayı tercih etmeyebilir. Bu gibi bir durumda kişi, kanunda yer alan şartlar çerçevesinde yeni bir vasiyetname düzenler. Bu vasiyetname ise genel kapsamda mirastan pay alacak olan kişilerin haklarını zedeleyebilir. Mirasçılar bu durumda saklı kalan paylarını almak amacıyla, dava açarak vasiyetnamenin iptali için talep gerçekleştirirler.
Vasiyetname İptali Nedenleri Nelerdir?
Vasiyetname iptal sebepleri şu şekilde sıralanırlar:
- Vasiyetname miras bırakan kişinin tasarruf ehliyeti olmadığı bir durunda düzenlenmişse iptal sağlanır.
- Kişinin vasiyet yapması için en az 15 yaşını doldurmuş olması şartı aranır. Bu kapsamda ayırt etme gücüne sahip olduğu ifade edilir. Bu şarta uygunluk sağlanmaması halinde vasiyetname iptal olur.
- Kişi yaşlılığı sebebiyle ayırt etme gücünü kaybedecek bir hastalık taşıyor ve bu sırada vasiyetname hazırlıyor ise mirasçılar iptal davası açma hakkına sahiptirler. İptal işlemi gerçekleşmemesi için kişinin ehliyet durumu doktor raporu ile kanıtlanmalıdır.
- Vasiyetname korkutma, yanıltma, aldatma gibi koşullar altında kişiye düzenletilmiş ise mirasçılar iptal talebinde bulunma hakkına sahiptirler. Lehine vasiyet yapılanların, miras bırakan kişiye bakmayacaklarını bildirmeleri, bu manevi korkunun kişinin üzerinde yaratılması ve vasiyetnamenin hazırlatılması, Yargıtay kararında iptal sebebidir.
- Vasiyetin içeriği hukuka ve ahlaka aykırılık teşkil ediyorsa, vasiyetnamenin iptali istenir. Mirasçının eşinden boşanması koşulu ile yapılan vasiyetnamelerin iptali talep edilir.
Vasiyetnamenin Kanundaki Şekillere Uygunluk Taşımazsa Ne Olur?
Vasiyetname kanun kriterlerine uygun değilse olan, iptal işleminin talebidir. Bir vasiyetname kanunda öngörülen şekillere uygun olarak düzenlememişse, mirasçılar iptalini isteyebilir.
Vasiyetname resmi şekilde, el yazısı ile veya sözlü olarak yapılmalıdır. El yazısı olan bir vasiyetname baştan sona kadar kişinin el yazısı ile oluşturulmalı ve tarih eklenmelidir. Resmi vasiyetname de ise kişinin isteklerini iki adet tanık huzurunda aktarması ile gerçekleşmelidir. Aynı zamanda, tanıklar vasiyetin önlerinde yapıldığını ve miras bırakanın tasarrufa sahip olduğunu beyan etmeli ve imza eklemelidirler. Bu kanundaki şekillere uygunluk kriterlerinin sağlanmaması halinde vasiyetname iptal olur.
Vasiyetname İptali Davası Kim Tarafından Açılabilir?
Vasiyetname iptal davası açma hakkı olanlar, vasiyetnamenin iptal edilmesi işleminde menfaati olan mirasçılar ya da vasiyet alacaklılarıdır. Vasiyet iptali davası, lehine vasiyet yapılan mirasçılara karşı açılır. Diğer yandan vasiyet eden kişi hayatta ise vasiyetnamenin iptali talep edilemez ve bu yönde dava açılamaz.
Vasiyetname İptal Davası Nerede Açılır?
Vasiyetname iptali davası açma yeri, miras bırakanın yaşadığı son yerleşim yerinde bulunan Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Vasiyetnamenin iptali davası, davacının hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 1 sene, vasiyet edenin vefatı sonrası iyi niyetli davalılara karşı 10 sene, iyi niyeti bulunmayan davalılara karşı 20 sene içinde açılmalıdır.
KAYNAKÇA
https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf
Bilgi & İletişim:
| Telefon | WhatsApp | 0 216 606 37 37 |
| Adres | Fenerbahçe Mah. Fener Kalamış Cad. No:6/3 Kadıköy/İstanbul |
| E – Posta | info@esen.av.tr |
