Miras hukukunun temelinde aile bağları yatar. Miras bırakan ile mirasçıları arasındaki yakınlık
düzeyi terke den ne kadar pay alacağınızı belirler. Ancak aile bireyleri arasında bağlar her zaman istendiği
gibi olmayabilir, kanun koyucu kişilere en azından aile olmanın getirdiği kopmaz bağlar sebebiyle terekeden
belirli bir oranda mutlaka pay almasını sağlayacak bir kurum ihdas etmiştir. Bu paya saklı pay denir. Saklı
pay mirasçıyı ve onun haklarını bir çeşit koruma yöntemidir. Bazen öyle bir olay olabilir ki aile bağlarının
anlamı ve mirasçının saklı payının korunmasının bir anlamı kalmaz. İşte burada bu yazının konusu oluşturan
mirasçılıktan çıkarma kurumu devreye girer.
Mirasçılıktan çıkarmanın, mirastan yoksunlukla karıştırılmaması gerekir. Mirastan yoksunluk
kanunda öngörülen durumun gerçekleşmesi ile kendiliğinden meydana gelirken, mirasçılıktan çıkarma
kurumunda TMK 510. maddede öngörülen olaylardan birinin gerçekleşmesi üzerine miras bırakanın bir
ölüme bağlı tasarrufla iradesini ortaya koyması gereklidir. Bu irade, genellikle vasiyetname ile açığa vurulur
ancak miras sözleşmesi ile yapılması için bir engel de yoktur.
- Saklı payı olmayan bir kişiyi mirasçılıktan çıkaramayız, o kişiyi mirastan uzaklaştırabiliriz.
- Mirasçılıktan çıkarmanın hüküm ifade edebilmesi için iradenin ölüme bağlı tasarrufla açıklanmasının yanı
sıra miras bırakanın, mirasçısının saklı payı üzerinde de tasarrufta bulunması gerekir.
Türk Medeni Kanunu 510’da Sayılan Mirasçılıktan Çıkarma Sebepler Nelerdir?
1- Mirasçının, miras bırakana veya miras bırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemiş olması
Buradaki ağır suç kavramı, miras hukukunun temelinde yatan aile bağlarına ne kadar zarar verdiği
ile alakalıdır. Suçun Ceza hukuku bakımından nispeten önemsiz olup olmamasının bir önemi yoktur.
Mirasçının işlediği suçun mutlaka cezalandırılması da şart değildir. Önemli olan şey failin yaptığı hareketin
sonucunda aile bağlarının kopmuş olmasıdır.
Buradaki miras bırakının yakınları kavramından çıkarılabilecek sonuç ise miras bırakanın eşi,
çocuğu ya da üst soyu gibi kan hısımlarının yanında yan soy hısımları ve hatta hısımlık olmasa bile miras
bırakan ile aralarında sıkı bağ bulunan kişilerdir.
2- Miras bırakan ya da ailesine karşı aile hukukundan doğan görevlerin önemli ölçüde ihlal edilmesi
Mirasçılıktan çıkarmanın gerçekleşmesi için ilk önce ağır ihlalin gerçekleşmesi gerekir. İhlalin ağır
olabilmesi için ise objektif ve subjektif unsurların bir arada bulunması gerekir yani ihlal aile bağlarını
koparacak nitelikte olmalıdır ve ihlal aile bağlarının koparmış olmalıdır.
Aile hukukundan kaynaklanan bu görevlerin kapması ise yine TMK’nın aile hukuku kısmından
çıkarılabilir. Buna göre örneğin Ana baba ve çocuğun, aile çıkarlarının gerektirdiği ölçüde, karşılıklı olarak
yardım ve saygı göstermelerini öngören hükme aykırı davranış, nafaka borcunun yerine getirilmemesi veya
eşler arasında sadakat borcunun ihlali de mirasçılıktan çıkarma sebebi olabilir.
Ölüme Bağlı Tasarrufta Mirasçılıktan Çıkarıma İradesi Nasıl Gösterilir ?
Mirasçılıktan çıkarma iradesinin ölüme bağlı Tasarruf ile gerçekleştirilmesinin sebebi miras
bırakanın olası bir tenkis davasından korumaktır. Eğer miras bırakan iradesini ölüme bağlı tasarruf ile
açıklamamışsa mirastan uzaklaştırılan kişi tenkis davası açarak saklı payını geri alabilir
Miras bırakan iradesini açıklarken genel ve soyut ifadeler kullanırsa bu mirasçının mirastan
çıkarılması için yeterli olmaz. somut olayların gösterilmesi gerekir.
Mirasçılıktan çıkarma sebebi tasarruf yapıldığı anda var olmalı yada tasarruftan önce gerçekleşmiş
olmalıdır. Tartışmalı olmakla beraber henüz gerçekleşmemiş bir sebebe dayanarak mirasçılıktan çıkarmaya
gidilebilmesi mümkün değildir.
Mirasçılıktan Çıkarılmanın Sonuçları Nelerdir ?
Mirasçılıktan çıkarılan kimse, mirastan pay alamayacağı gibi tenkis davası açamaz. Kısmi
mirasçılıktan çıkarma da mümkündür. Bu halde saklı paylı mirasçının sadece saklı pay azalır.
Mirasçılıktan çıkartılan mirasçının miras payı onun yerini alan mirasçılara geçer. Buna mirasçılıktan
çıkarmanın şahsiliği denir. Örneğin miras bırakanın çocukları A ve B ile A’nın oğlu C hayatta ve miras
bırakan A’yı mirasçılıktan çıkarmışsa, çıkarmanın şahsiliği gereği A’nın yerini C alır.
Mirasçılıktan Çıkarılmanın Hükümsüz Hale Gelmesi Nasıl Olur ?
Şekil, ehliyetsizlik, irade sakatlığı, hukuka ve ahlaka aykırılık gibi haller varsa iptal davası açılarak
mirastan çıkarma iradesi ortadan kaldırılabilir. Miras bırakan mirasçısını bir hataya dayanarak mirasçılıktan
çıkarmışsa, bu kişi açık bir hata söz konusu olduğu için tasarrufun iptalini dava ederek onu geçersiz hale
getirebilir. Dava tüm mirasçılara karşı açılmalıdır.
Mirastan Çıkarılma Davasında İspat Yükü Kimlerdedir ve Dava Nerede açılır ?
Mirasçılıktan çıkarmanın iptali davasında ispat yükü davalılardadır. Eğer davalılar haklı bir çıkarma
sebebinin varlığını ispatlayamazlarsa miras bırakanın bu tasarrufu iptal edilir ve mirasçılıktan çıkarılan kişi
saklı payına kavuşur ve hatta mirastan tam yararlanır. Bu dava Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır. Yetkili
Asliye Hukuk Mahkemesi ise miras bırakanın son ikamet ettiği yer mahkemesidir.
Mirasçılıktan Çıkarmadan Geri Dönülebilir Mi ?
Mirasçılıktan çıkarma halinde miras bırakan her zaman bu tasarrufundan geri dönebilir.
Mirasçılıktan Çıkarmanın Özel Şekli, Koruyucu Mirasçılıktan Çıkarma Nedir ?
Miras bırakan, hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunan altsoyunu, saklı payının yarısı için
mirasçılıktan çıkarabilir. Ancak, bu yarıyı mirasçılıktan çıkarılanın doğmuş ve doğacak çocuklarına
özgülemesi şarttır.
Miras açıldığı zaman borç ödemeden aciz belgesinin hükmü kalmamışsa veya belgenin kapsadığı
borç tutarı mirasçılıktan çıkarılanın miras payının yarısını aşmıyorsa, mirasçılıktan çıkarılanın istemi üzerine
çıkarma iptal olunur.
Bilgi & İletişim:
| Telefon | WhatsApp | 0 216 606 37 37 |
| Adres | Fenerbahçe Mah. Fener Kalamış Cad. No:6/3 Kadıköy/İstanbul |
| E – Posta | info@esen.av.tr |
