Kentsel Dönüşüm Kararlarına Karşı İtiraz ve İptal Davası

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun uyarınca eskiyen ve teknik açıdan kullanıma uygun olmayan yapıların yenilenmesi ya da koşullar elverdiği takdirde güçlendirilmesi söz konusu olmaktadır.

Kentsel dönüşüm sürecinde riskli yapılar belirlenmektedir. Bu yapılar hakkında oluşturulan risk tespit raporuna itiraz edilebilir. Bunun yanı sıra itiraz yapılmadan doğrudan iptal davası da açılabilmektedir.

Karar ilgili kişilere tebliğ edildikten sonra 30 günlük zamanaşımı süresi bulunur. Karara itiraz edileceği zaman bu sürenin dikkate alınması gerekir. İptal davası bir idari dava türüdür.

Dava açılacağı zaman hak düşürücü sürelerin göz ardı edilmemesi gerekir. İtiraz için ya da dava için geçerli olan hak düşürücü süre zamanaşımı olarak tanımlanır. Riskli yapı tespiti için dava açılırken İdare Mahkemeleri görevlidir.

Riskli alanlar söz konusu ise dava Danıştay’da açılır. Riskli alanlara yönelik dava açılırsa ivedi yargılama usulüne göre hareket edilir. Her iki dava türü için yürütmenin durdurulması kararı uygulanabilir.

Kentsel Dönüşüm Nedir?

Afet riski altında olan alanların belirlenmesi ve afet nedeni ile yaşanabilecek can ve mal kayıplarının en aza indirilebilmesi amacı ile yapılan çalışmalar kentsel dönüşüm adı altında değerlendirilir. Bu çalışmalar kapsamında riskli yapıların yenilenmesi veya şartlar uygunsa güçlendirilmesi söz konusu olur.

Bu çalışmalar sayesinde risk taşıyan yapılar tespit edilir. Yenileme ve iyileştirme çalışmaları yapılır. Riskli yapıdan kasıt ise yıkılma ya da ağır hasar görme ihtimali olan ve kullanım ömrünü tamamlayan yapılardır.

Kentsel Dönüşüm Süreci

Kentsel dönüşüm süreci bakımından bir dizi çalışmaların yapılması gereklidir. Bu çalışma kapsamında öncelikli olarak maliklerden bir kişinin başvurusu üzerine ilgili yapının risk tespiti yaptırılır.

Risk tespiti binanın ruhsatı olsun ya da olmasın yapılabilir. Yönetmelik kapsamında inşaat halinde olan ve henüz oturulmayan yapılar ile terk edilmiş binalar için risk tespiti yapılmamaktadır.

Bina hakkında yapılacak risk tespitinin ardından Bakanlığa veya idareye bildirim yapılır. Yapılacak incelemenin ardından binaya yönelik bir riskin varlığı söz konusu ise Bakanlıkça veya idare kanalı ile tapu sicil müdürlüğüne bildirilir. Tapu sicil müdürlüğü de yapının tapuda kaydı olan beyanlar hanesine riskli yapı şerhi koyar.

Yapının riskli olduğuna dair tebligat maliklere tapu sicil müdürlüğü tarafından yapılır. Bu durumda maliklerden herhangi biri kanuni süresi içerisinde tebligata itiraz etmezse 60 gün içinde idare yapının yıkılması gerektiği yönündeki bildirimi yapar.

Kentsel Dönüşümde Riskli Yapı Yıkım Kararına İtiraz

Kentsel dönüşümde riskli yapılar için yıkım kararı çıktığı takdirde maliklerin bu karara itiraz etme hakkı bulunur. Malikler tarafından yapılan itiraz yıkım süresini etkilemese dahi karara itirazın reddedilmesi durumunda yapı yıkılır.

Yapı malikleri riskli yapı tespit raporu kendilerine tebliğ edildikten sonra 15 günlük yasal süre içerisinde itiraz haklarını kullanabilir. Kanuni süresinde yapılmayan itirazların hükmü olmaz. Riskli yapıların tespitine yönelik itiraz işlemleri riskli yapının malikleri ya da kanuni temsilcileri tarafından yapılabilmektedir.

Riskli Yapı Tespiti İtiraz Dilekçesi

Riskli yapıların tespit edilmesinin ardından kat malikleri ya da onların yasal temsilcileri itiraz etme hakkını kullanabilir. İtiraz işlemleri İdare Mahkemesi’ne yapılmaktadır. Yapı maliki ya da yasal temsilcisi tarafından hazırlanacak olan itiraz dilekçesinin verileceği merci riskli yapının bulunduğu yerdeki İl Müdürlüğü’dür.

İl Müdürlüğü’nde oluşturulan teknik heyet itiraz dilekçesini inceler. Teknik heyette görevlendirilen kişilerin üçü Bakanlıkça dördü de üniversitelerce göreve getirilir. En az 5 üyenin katılımı ile itiraz değerlendirilerek oy çokluğuna göre karar verilir.

Teknik heyet müspet veya menfi yönde karar verebilir. Teknik heyetin itirazı yerinde bulması durumunda tapu müdürlüğünden tapuda beyanlar hanesinde yer alan şerh terkin ettirilebilmektedir.

Risk tespit raporunda eksiklik görülmesi halinde ise düzeltilmesi istemi ile kuruma geri gönderilir. Bu durumda da geri gönderilen kurum düzeltme talebini dikkate almakla yükümlü olur. 30 günlük süre içerisinde inceleme ve değerlendirme yapan kurum daha sonra yeni bir rapor sunar.

Kentsel Dönüşüm Kararı İptal Davası

Kentsel dönüşüm kararı için öncelikle yapının risk tespiti tamamlanmalıdır. Risk tespiti yapılan binaların kullanıma uygun bulunmaması durumunda hakkında yıkım kararı verilir. İdari işlem niteliği taşıyan risk tespit raporları için kanun gereği dava açılabilir.

Kanun, idarenin her tür işlem ve eylemleri için yargı yoluna başvurulabileceğini belirtir. Yapı maliklerine verilen bu yasal hak uyarınca ilgili kişiler riskli yapı tespitine karşı idari dava yoluna gidebilirler.

Yapı malikleri kendilerine yapılan tebligatın ardından 30 günlük yasal süre içerisinde İdare Mahkemesi’ne dava açabilmektedir.

Kentsel Dönüşüm Kararı İptal Davası Görevli ve Yetkili Mahkeme

Kentsel dönüşüm kararı iptal davası açmak için görevli ve yetkili mahkeme riskli yapının bulunduğu yer mahkemesidir. Kentsel dönüşüm kararında riskli yapı tespiti söz konusu olduğunda dava açma süresi itiraza ilişkin ret kararının ardından 30 gündür.

Bunun yanı sıra risk tespiti maliklere tebliğ edildikten sonraki 30 günlük süre hak düşürücü süre olduğundan dava zamanaşımı süresinin kaçırılması hak kayıplarına yol açabilir. İdari davalarda davayı açacak olanın davayı açmaya yönelik menfaatinin olması koşulu aranır.

Kişisel bir menfaat olması gerekirken aynı zamanda güncel ve meşru olması da bu yararda aranacak özelliklerdir. Bu sebeple de yapı maliklerinin riskli yapıya bağlı olarak menfaatlerinin olması onlara dava açma hakkı vermektedir.

Risk tespit raporuna karşı bir dava açılacağı zaman en önemli ayrıntı yürütmenin durdurulması talebi ile dava açılmasıdır. Yürütmenin durdurulması kararı alınmadığı sürece yapının yıkılması engellenemez. Yürütmenin durdurulması kararı ile yargılama devam ediyor olsa da yıkımı durdurmak mümkün olur.

İdare Hukuku karmaşık yapısı sebebi ile uzman bir hukukçu tarafından takip edilmesi gereken davaları kapsar. Bu sebeple hak kaybı yaşanmak istenmediğinde hukuki destek almak önemli olur.

1-) Kentsel Dönüşüm Yasası

Şehirleşmenin beraberinde getirdiği sorunlara çözüm bulmak amacıyla 31/05/2012 tarihinde 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürmesi Hakkında Kanun yayımlanmıştır. Uygulamada kentsel dönüşüm olarak da bilinen bu kanun ile birlikte özellikle kullanılması risk taşıyan yapı ve alanların iyileştirilerek veya tasfiye edilerek barınmaya elverişli hale getirilmesi amaçlanmıştır. Ülkemizde oldukça yeni olan bu uygulama sayesinde çarpık kentleşmenin ve kaçak yapıların yoğun olduğu şehirlerde olası bir afet nedeniyle oluşacak olan tahribatın en aza indirilmesi öngörülmüştür. 6306 sayılı kanun kapsamında idarece verilen bu kararlara itiraz edilmesi ve iptal davası açılması mümkündür.

2-Kentsel Dönüşüm Süreci Nasıl Başlar?

Kentsel dönüşüm sürecini başlatabilmek ve kanunun sağladığı haklardan yararlanabilmek için ilk olarak riskli yapı tespitinin yapılması zorunludur. Riskli yapı kavramı 6306 sayılı kanunun 2.maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre riskli yapı, ” Riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapı” şeklinde tanımlanmıştır. Riskli yapıların tespiti için öncelikle yapı malikleri veya kanuni temsilcilerinin bakanlık tarafından yetkilendirilmiş olan kurum ve kuruluşlara müracaat etmesi gerekmektedir. Yapı maliklerinden birinin yetkili mercilere başvuru yapması, risk tespiti işlemlerinin başlatılması için yeterlidir. Risk tespiti için gereken masraflar, yapı malikleri veya kanuni temsilcileri tarafından ödenmektedir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından riskli yapıların tespiti için yapı maliklerine veya kanuni temsilcilerine süre verilebilir. Şayet verilen süre içerisinde yapı malikleri veya kanuni temsilcileri tarafından yapı risk tespit talebinde bulunulmazsa risk tespiti, bakanlıkça veya idarece yapılır. Ruhsatsız olan yapılar da 6306 sayılı kanun kapsamında kentsel dönüşüm uygulamasına tabiidir. Kat mülkiyeti veya irtifakı kurulmaması nedeniyle arsa paylı tapu bulunuyorsa yapının maliki tarafından; arsa üzerinde bulunan yapı başkasına aitse ve bu husus tapu kütüğüne şerh edilmişse, lehine şerh düşülen kişi tarafından riskli yapı tespiti başvurusu yapabilir.

3- Riskli Yapı Tespit Talebi Nereye Yapılır?

Riskli yapı tespiti için Bakanlıkça lisanslandırılmış olan kurum kuruluşlara, Bakanlığa, belediyelere, il özel idarelerine, büyükşehir belediyelerine ve büyükşehir ilçe belediyelerine başvurulabilir. Başvuru yapabilmek için tapu belgesi ve kimlik kartının fotokopisinin ilgili kuruma ibraz edilmesi gerekmektedir. Şayet başvuru bir avukat aracılığıyla yapılacaksa vekaletnamede riskli yapı tespiti başvurusu yapma yetkisi açıkça yazılmalıdır. Başvuru neticesinde yapılan incelemeler ve değerlendirilmeler sonucunda yapının riskli olduğuna kanaat getirilirse; tespiti yapan kurum veya kuruluş tarafından hazırlanan rapor, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na ya da idareye bildirilir. Raporda bir yanlışlık ve eksiklik bulunmadığı takdirde şerh bildirimi ilgili tapu sicil müdürlüğüne bildirilir.

4- Yıkım Kararına İtiraz Nasıl Yapılır?

Tapu sicil müdürlüğü tarafından tapu kütüğünde bulunan beyanlar hanesine riskli yapı şerhi işlenir ve ayni ve şahsi hak sahiplerine gerekli tebligatlar yapılır. Tapu Müdürlüğü yapılan bu tebligatla yapının riskli olduğunu ve tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde itiraz edilmeği takdirde yapının belirtilen süre içerisinde(en az 60 gün)yıktırılacağı hususu bildirilir. İlgililere sadece rapor sonucu tebliğ edildiğinden, sadece yapının riskli olarak tespit edilmesine itiraz edilebilir. İtiraz yapı malikleri veya kanuni temsilcileri tarafından, Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüklerine ya da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine dilekçe ile yapılabilir. Bu kararlara itiraz edildiği takdirde bir teknik heyet tarafından incelemeler yapılarak gerekçeli bir karar verilir.

5- İtirazın Reddi Halinde Dava Açılabilir Mi?

Yıkım kararına karşı yapılan itiraz neticesinde itirazın sonuçsuz kalması veya reddedilmesi halinde bu kararın ilgililere tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde İdare Mahkemesinde iptal davası açılabilir. İptal davası, yapının bulunduğu yer idare mahkemesinde ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı davalı olarak gösterilerek açılmalıdır. İptal davasının açılması, yıkım kararını durdurmayacağı için davanın yürütmenin durdurulması talepli olarak açılması oldukça önemlidir. Mahkeme, telafisi güç ve imkansız zararların doğabileceği ve işlemin açıkça hukuka aykırı olduğu kanaatine varırsa yürütmenin durdurulması kararı alarak yıkım sürecinin durdurulmasını sağlayabilir. Riskli yapı tespit raporları ve yıkım kararları için dava açmadan önce idareye başvuru şartı bulunmamaktadır.

Şayet;

-Riskli yapı raporuna itiraz edilmezse,

– Riskli yapı raporuna yapılan itiraz reddedilirse,

– İptal davası açılmazsa veya

-İptal davası sonucunda talep reddedilirse, yıkım süreci başlayacaktır.

KAYNAKÇA

www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120531-1.htm

 

Bilgi & İletişim:

Telefon | WhatsApp	0 216 606 37 37
Adres	Fenerbahçe Mah. Fener Kalamış Cad. No:6/3 Kadıköy/İstanbul
E – Posta	info@esen.av.tr