İsim Değiştirme

İsim değiştirme, kişinin adını ve soyadını iradesi dahilinde seçemediği için gerekli koşulların sağlanması halinde yasaca tanınan haklardandır. Dava ehliyetini haiz herkes, isim değiştirme davası açmak suretiyle isim değişikliği talebinde bulunabilir. Ancak her talebin müspet karşılanmayacağı, isim değişikliği için haklı gerekçelerin varlığı aranacağı bilinmelidir.

İsim ve soy isim değişikliğinde bulunmak isteyen kişi, görevli ve yetkili mahkemede dava açmak ve haklı gerekçeler ileri sürmek suretiyle ismini değiştirebileceği gibi kişinin isminde nüfus müdürlüğü tarafından kayda yanlış geçirilmesi sebebiyle bir yanlışlık bulunuyorsa ismin düzeltilmesi talebi, nüfus müdürlüklerine de yapılabilir.

İsim Değiştirme Davası

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 27.maddesinde hüküm altına alınan isim değiştirme, kişinin ancak haklı sebeplere dayanarak hâkimden talep edilebileceğini düzenlemiştir. Talep, isim değişikliği isteminde bulunanın kişiliği, sosyal durumu ve statüsü, aile ve sosyal çevre ilişkileri değerlendirilerek hâkim tarafından müspet ya da menfi karara bağlanır.

İsim ve soy isim, kişinin dış dünyaca tanınmasını ve diğer bireylerden ayrılmasını sağlayan birincil kimliğidir. Herkesin muhakkak bir isme sahip olması ve ismin nüfus siline yazılması yasal zorunluluktur. Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar arasında bulunan isim, kimliğin ayrılmaz bir unsurudur. İsim değiştirme davası ile adının değiştirilmesini talep eden kişi, ad değişikliğinin yanı sıra bir ikinci isim alabilir veya ikinci isminin silinmesini isteyebilir. Bu tür bir durumda da haklı sebebin varlığı aranacaktır.

İsim değiştirme davası, davacının ikametgahının bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır. Ad değişikliği talebinde bulunan kişi, dava dilekçesi ile görevli ve yetkili mahkemeye başvuruda bulunmalıdır. Mahkemeye ibraz edilecek dava dilekçesinde neden isim değişikliği istendiği açık ve net biçimde ifade edilmeli ve haklı gerekçe güçlü bir hukuki zemin üzerinde açıklanmalıdır.

İsim değişikliği talebinin mahkemece müspet karşılanması için davacının haklı sebeplerinin olması son derece önemlidir. Mahkeme tarafından gerçekleştirilecek değerlendirme sonucunda ad değişikliği isteminde bulunan kişinin bu isteminin herhangi bir hukuki haklı nedene dayanmadığı yönünde kanaat oluşursa dava reddedilecektir. Bu itibarla sürecin arzu edilen yönde seyretmesi ve haklı gerekçenin muntazam bir biçimde ifade edilebilmesi adına avukat desteği almak yararlı olacaktır.

Davacının ikametgahı Asliye Hukuk Mahkemesine dava dilekçesi ile başvurarak açacağı isim değiştirme davası kısa bir süre önceye kadar çekişmesiz yargı işleri kapsamında kabul edilirken yüksek mahkeme kararı neticesinde davanın çekişmesiz yargı işlerinden olmadığı tespit olunmuş ve isim değiştirme davasında nüfus müdürlüğünün davalı olarak gösterilmesi gerektiği düzenlenmiştir.

İsim Değiştirmede Haklı Sebepler Nelerdir?

İsim değiştirme davası için hazırlanacak dava dilekçesinde kişi, adını neden değiştirmek istediğini yani ad değişikliği sebebini açık ve net biçimde ifade etmelidir. Talebin mahkeme tarafından kabul edilebilmesi için ileri sürülen sebebin haklı sebep olması şarttır. Kanun koyucu haklı sebeplerin ne olduğu hususunda açık bir düzenlemede bulunmamıştır.

Kanun koyucunun haklı sebepleri sınırlı sayıda düzenlememesi nedeniyle somut olayın özelliklerine ve koşullarına bakılarak sebebin haklılığı mahkemece değerlendirilecektir. Yerleşik içtihatlarla sınırları çizilen haklı sebeplere örnek vermek gerekirse şu şekilde sıralanabilir:

• İsmin, ahlak kurallarına mugayir olması,
• İsmin, bir terör örgütü elebaşı ya da toplumca bilinen suçlu ile aynı olması,
• İsmin, dalgaya müsait veya komik olması,
• İsmin, telaffuzu güç bir isim olması,
• İsmin, icra edilen iş veya meslekle tezat teşkil etmesi,
• İsmin, kişinin sosyal ve iş hayatında bilinen ismi olmaması, farklı bir ad ya da lakap ile bilinmesi ve bu durumun oldukça uzun bir süredir devam etmesi dolayısıyla kişinin kimlikteki adı ile tanınma konusunda sorun yaşaması,
• İsmin, kişiye ya da aile üyelerinden birine karşı kötü bir suç işleyen kimse ile aynı olması ve bu durumun kişide travmaya neden olması.

Söz konusu nedenler arasında ifade edilmeyen fakat haklı neden olarak kabul edilebilecek nedenler de isim değiştirme davasına konu edilebilir. Haklı nedenin varlığına kanaat eden Asliye Hukuk Mahkemesi, kişinin haklı nedenini kabul ederek ismin değiştirilmesi kararını verecektir.

Ad ve soyadı değişikliği davasında davalı taraf olan nüfus müdürlüğü, işbu davada bir çalışanı yahut avukatıyla temsil edilebilir. Bu itibarla bu dava için yazılacak dava dilekçesinde davalı olarak nüfus müdürlüğü gösterilmelidir.

İsim Değiştirme Davası Nasıl Açılır?

İsim değişikliği talep eden kişi, ikametgahının bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi’ne yazılı dava dilekçesi ile başvurmalıdır. Dava dilekçesi muhteviyatında muhakkak değişiklik talebinin haklı nedeni yer almalıdır. Nüfus müdürlüğü ise davalı olarak gösterilmelidir. Dava dilekçesinde ifade edilen haklı sebep, belge ile ispat edilebilir bir sebepse dilekçeye ilgili belge de eklenmelidir. Davada haklı sebebin ispatı genellikle tanık beyanı üzerinden ilerlediği için dilekçede tanık deliline de dayanılması gerekir.

Davasız İsim Değiştirmek Mümkün Müdür?

Dava açmadan isim değiştirme mümkün ancak sınırlı hallerde mevcuttur. 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu Geçici 11. Maddesinde hüküm altına alınan bu hallere dayanılarak davasız isim değiştirilebilir. İlgili madde gereğince 6.12.2019 tarihinden itibaren, aşağıda sıralanan hallerde 3 yıl içinde nüfus müdürlüğüne yazılı müracaatta bulunmak suretiyle dava açmaksızın ad değişikliği mümkündür. Bu haller şu şekilde sıralanır:

• Soyadın, Soyadı Kanununa aykırılık teşkil edecek biçimde yazım ya da imla hatasına sahip olması,
• Soyadın anlam kaymalarına neden olması veya genel ahlaka aykırı olması,
• İsmin veya soy ismin toplum tarafından komik bulunması.

Söz konusu hallerde kişinin talebi üzerine ve yalnızca bir defaya mahsus olmak üzere il / ilçe kurulları tarafından değişiklik yapılması mümkündür.

İsim Değiştirme Davasında Usul

Kişiye sıkı sıkıya bağlı isim üzerinde gerçekleştirilen bu değişim hakkının kişi dışında bir başkası tarafından kullanılabilmesi mümkün değildir. Bu itibarla isim değişikliği talebi, yalnıza isim değiştirmek için haklı gerekçesi bulunan kişi tarafından ileri sürülebilir. Dava, haklı gerekçesi bulunan herkes tarafından her zaman açılabilir. İsim değiştirme hususunda dava zamanaşımı ya da hak düşürücü süre mevcut değildir.

İsim değiştirilmesine karar verildiği takdirde kararın üçüncü kişiler açısından da hüküm doğurması için TMK md.27, ad değişikliği kararının ulusal ve yerel gazetelerde ilan olunmasını düzenleme altına almıştır.

İsim Değiştirme Davası İstinaf Kanun Yolu

İsim değişikliği davası ile mahkeme tarafından aleyhine karar verilen kişi, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu md.345’e dayanarak Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf kanun yoluna müracaat edebilir. İstinaf kanun yoluna yapılacak başvuru, aleyhte verilen mahkeme kararının tebliğinden itibaren 2 hafta içinde yapılmalıdır.

Yerel mahkemece verilen isim değişikliği kararı, istinaf kanun yolunda usul ve esas itibariyle incelenir. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından alınan kararın kanuna uygun olması halinde davacının istinaf taleplerinin reddine karar verilir. Davacının istinaf gerekçelerinde haklı olması ve Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından verilen kararın yanlış olması halinde ise kararın kaldırılmasına karar verilir.

İsim Değiştirme Davasında Avukat Tutmak Zorunlu Mu?

İsim değiştirme davasında kişi avukat tutma mecburiyetinde değildir. Fakat şahıs varlığı hakkını içeren ve oldukça ciddi bir dava olan isim değişikliği davasında uzman desteği almak, hak ve zaman kaybı yaşamamak adına önemlidir. Çünkü dava dilekçesi muhteviyatında haklı sebebin mevcut olmaması, gerekçeleri ile açıklanmaması ve yasal dayanakların net biçimde izah edilmemesi mahkemenin davayı reddetmesine neden olabilir.

İsim Değiştirme Kararına İtiraz

İsim değiştirme kararı ile zarara uğrayan kişinin söz konusu karara itiraz edebilmesi mümkündür. Adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bu hususu öğrendiği andan itibaren 1 yıl içinde isim değiştirme kararına itiraz etmelidir.

Bilgi & İletişim: