İmar Planının İptali Davası

İmar planının iptali davası, imar planına karşı itirazların ilgili vatandaşlar tarafından dava yolu ile ileri sürmesini konu alan davadır. İmar planı ise belirli bir alanda yaşayan kimselerin gereksinimlerinin yerine getirilmesi amacı ile hazırlanan plandır. İmar planı hazırlanırken ilk olarak mevcut düzenin korunması ve kamu yararının gözetilmesi esastır. İmar planının iptali talepli davası ise imar planına ilişkin rahatsızlık uyandıran bir konu olması halinde yürütülen davadır.

İmar planının iptali talepli davaya dair yasal düzenlemeler 2577 Sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 10. maddesinde düzenleme altına alınmıştır. Söz konusu dava dikkatle takip edilmesi gereken birçok mühim ayrıntıları ihtiva eder. Bu ayrıntıların dikkate alınmaması, hatalı veya ihmali işlemler ve arzu edilmeyen sonuçlar yaşanmasına zemin hazırlayabilir. İşbu dava için yapılacak işlemlerin mühim konuları ihtiva etmesi sebebiyle sürecin başından itibaren deneyimli bir gayrimenkul avukatı nezaretinde ilerlenmesi daha doğru bir yaklaşım olacaktır.

İmar Planının İptali Davası Hangi Hallerde ve Nasıl Açılır?

İmar planının iptali davası açılabilmesi için ilk olarak hukuka aykırı bir işlemin varlığı gerekir. Somut gerçeklikten uzak sebeplerin imar planının iptali talepli davada gerekçe gösterilmesi mümkün değildir. Bu itibarla hukuka aykırı imar planından bahsedebilmek için birtakım somut, mühim ve gerçek gerekçelerin mevcudiyeti gereklidir. Bu noktada, iptali talep edilen planın kamu yararına, planlama esaslarına ve şehircilik prensiplerine aykırılık teşkil etmesi halleri gerekçe olarak ifade edilebilir.

İmar planı, plana konu yerin belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Yürürlüğe giren imar planları askıya alınarak bir ay süre ile askıda bekletilir. Bir aylık süre zarfında ilgili kişiler tarafından imar planının herhangi bir sorun ihtiva edip etmediği incelenir. İncelemenin ardından ilgililerin talebi halinde itiraz kanun yoluna gidilerek mevcut rahatsızlıklarını ileri sürer.

İtiraz kanun yoluna gidilmesi halinde iptal davası prosedürü buna göre işler. İtirazın kabul edilmesiyle beraber süreç sonlansa dahi itirazın reddi halinde ilgili kişiler, kanuni hakları gereği imar planının iptali talebini dava yoluyla ileri sürebilir. İtiraz kanun yoluna gidilmesi, imar planının iptali talepli davanın açılması için şart değildir. Dolayısıyla ilgili kişiler, imar planına itiraz yoluna gitmemiş olsa dahi iptal davası açma hakkını haizdir.

İmar Planının İptal Sebepleri

İmar planının iptali sebepleri beş farklı başlıkta ifade edilir. Bunlar:

• Konu yönünden hukuka aykırılık,
• Yetki yönünde hukuka aykırılık,
• Amaç yönünden hukuka aykırılık,
• Sebep yönünden hukuka aykırılık,
• Biçim yönünden hukuka aykırılık.

İlgililerin imar planına dair yukarıda ifade edilen gerekçelerden herhangi birini ileri sürerek imar planının iptalini talep ettiği dava imar planının iptali davasıdır. Kişiler, mevcut gerekçelerden herhangi birini iler sürerek rahatsızlıklarının giderilmesini talep edebilir. Yukarıda sıralanan gerekçeler haricinde imar planının, çevrenin nüfusu ve yoğunluğu da gözetilerek hazırlanması gereklidir. Taşınmaza dair sınırlama ihtiva eden imar planları için muhakkak değişiklik yapılmalıdır.

İmar Planına Karşı Kimler Dava Açabilir?

Dava açma ehliyeti belirlenirken kamu yararı gözetilir. Kamu yararının yüksek olduğu konular arasında yer alan imar planlarında imar planına ilişkin açılacak davada, davacılar diğer davalara kıyasla çok sınırlı değildir. Söz gelimi, menfaati olması halinde dernekler ve sivil toplum kuruluşları da bu davayı açma hakkını haizdir.

İmar Planının İptali Dava Açma Süresi

İmar planının iptali istemi ile açılacak davada itiraz yoluna başvurulmasının bir dava şartı olmadığını ifade etmiştir. Fakat dava öncesinde itiraz edilip edilmediğine göre açılacak davanın hangi süreler içerisinde açılabileceği değişmektedir. İptal davası açılmadan önce itiraz yoluna gidilmiş olması durumunda dava zamanaşımı süresi, örtülü ya da açık ret şeklinde verilen kararın ilgiliye tebliğ olunmasından itibaren işler. Doğrudan iptal davası açılacak ise bu durumda zamanaşımı süresi, planın askıya çıkarılma tarihi ile birlikte işler. Söz konusu durumların her ikisinde de zamanaşımı süresi 60 gündür.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Davalarda görevli mahkeme tespit edilirken davaya konu uyuşmazlığın konusu belirleyicidir. İmar planının iptali davaları, konusu itibariyle idari işlem davalarıdır. İdari işlem uyuşmazlıklarında görevli mahkeme ise idare mahkemeleridir. Fakat, imar planı eğer bakanlık düzeyinde bir idari işlem ise Danıştay Kanunu’nun 24. maddesi gereğince, işbu dava Danıştay tarafından yürütülecektir. İmar planının iptali davalarında hakkın bir taşınmaza bağlı olarak ileri sürülebilmesi nedeniyle yetkili mahkeme, yer yönünden imar planına konu edilen yapının bulunduğu yer mahkemesidir.

İmar Planının İptalinin Sonuçları

İptali talep edilen imar planının iptal edilmesi halinde, davaya konu işlem hiç tesis edilmemiş kabul edilir. Zira iptal davaları, önceki hukuki durumun iadesini mümkün kılan davalardandır. Planın iptali kararı alınması durumunda meydana gelecek sonuçlar şu şekildedir:

• Kendiliğinden sonuç doğar ve daha önceden plan bulunan bölge plansız kabul edilir.
• Plan hakkında verilen karar, planın ihtiva ettiği parsellerin tamamını karşı sonuç doğurur.
• Somut olayın koşullarına göre, imar planının bir ya da birden fazla parsel adına iptale konu edilebilir. Bu husus Danıştay tarafından kabul edilmektedir.
• İmar planının iptal edilmesi halinde farklı ölçekte bulunan planlar etkilenmez.
• İmara konu edilen bölge plansız hale gelir.

Hukuk Desteği

İmar planının iptali davasına ilişkin önemli ayrıntıların ve prosedürün ifade edildiği makalede, mevzuatta düzenlenen ve uygulamada görülen şekli izah edilmiştir. Fakat, somut olayın koşullarına göre farklı bir sürece gidilebilir. Bu itibarla, her bir olayın kendine özgü özellikleri ve koşulları olması nedeniyle nasıl ilerlenmesi gerektiği hususunda deneyimli bir avukattan hukuk desteği alınması, sürecin sağlıklı bir biçimde ilerlemesi ve hak kaybı yaşanmaması adına en yaklaşım olacaktır.

Bilgi & İletişim: